Değer Artış Kazancı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Değer artış kazancı, malların ya da hakların satılmasından dolayı meydana gelen kazançlardır ve değer artış kazancı hesaplama eksiksiz olarak yapılmalıdır. Değer artış kazancı vergisi, mal ya da hakların alış ve satış bedelleri arasında meydana gelen kazançların istisnayı aşan tutarları üzerinden alınan bir vergi türüdür. Bu verginin kapsamına bağış ve miras gibi karşılıksız olarak kazanılan, tam mükellef kurumların olan ve iki yıldan fazla süre sahip olunan hisse senetlerinin dışında menkul kıymetlerin ya da diğer sermaye piyasası araçlarının satışından sağlanan, telif haklarının sahipleri, eserlerin yaratıcıları ve bunların yasal mirasçılarının haricinde kalan kişiler tarafından satışından doğan, ortaklıklarda hakların ya da hisselerin satışından doğan, çalışması durdurulan işletmenin bir kısmının ya da tamamının satışından doğan gelirler girmektedir.
Değer Artış Kazancı Nasıl Hesaplanır?
Değer artış kazancının hesaplanması için ilk olarak alış ve satış tarihlerinden birer ay önceki Yİ-ÜFE endeksleri gözden geçirilir. Satış dönemindeki endeks değerinin alış dönemindeki endeksten yüzde 10 fazla olması durumunda alış tutarı, endeks değişim oranı kadar yükseltilmelidir. Bu sayede değerlenmiş alış bedelinin elde edilmesi mümkündür. Satış tutarından değerlenmiş alış tutarı, toplam gider tutarı ve istisna tutarı çıkarılarak matrah elde edilir. Matrah, satış dönemine ait gelir vergisi tarifesi kullanılarak vergilendirilir. Böylece değer artık kazancı için ödenecek vergi tutarı belirlenmiş olur. Değer artışı kazancında endeksleme yapılırken alış tarihinden önceki aya ve satış tarihinden önceki aya ait Yİ-ÜFE oranındaki artışın yüzde 10 ve üzerinde olması durumunda mal ya da hakların alış bedeline bu artış oranı uygulanmalıdır. Bunun sonucunda bulunan yeniden değerlenmiş alış bedeliyle satış bedeli arasındaki fark ortaya çıkarılmalı ve böylece gayrisafi kazanç elde edilmelidir. Yİ-ÜFE artış oranının yüzde 10’un altında olması durumunda alış bedeline işlem uygulanmamakta ve satış bedelinden düşülmektedir. Böylece değer artış kazancı hesaplama işlemi yapılmış olmaktadır.
2019 Değer Artış Kazancı Vergisi için İstisna Tutarı Nedir?
Devlet, her yıla istisna tutarı belirlemiştir. 2019 yılındaki istisna tutarı 14 bin 800 TL’dir. 2018 yılındaki istisna tutarı ise 12 bin TL olmuştur. Değer artış kazancının hesaplaması Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ile hesaplanır. Yİ-ÜFE oranlarının aylık yayımlanması nedeniyle alınan ve satılan ayların yerine bir önceki ayın Yİ-ÜFE oranları göz önüne alınmaktadır. Değer artış kazancı hesaplama işlemi yapılırken alış ve satış aylarından bir önceki ayın Yİ-ÜFE endeks değerlerinin oranı ile alış fiyatı çarpılmalı ve böylece alış fiyatının enflasyona göre düzeltilerek satış günündeki TL değerine getirilmelidir.